گیمین ۲۰۱۸؛ مسابقه‌ای با کفش‌های کتانی

من توی گیمین ۲۰۱۸، تو نقش یه کادر اجرایی ساده کمک کردم. پس خیلی از چیزها رو از زاویه خودم دیدم و در نتیجه ممکنه برداشت من با واقعیت فاصله داشته باشه.

گیمین چیه؟

گیمین یه مسابقه‌ی شبیه‌سازی زنجیره‌ی تامینه که تابستون هر سال، انجمن علمی مهندسی صنایع دانشگاه شریف اون رو برگزار می‌کنه.
اگه می‌خواید بیشتر درباره‌ی مسابقه بدونید، اینجا کلیک کنید. و اینم آدرس کانال

اسم گیمین (gamein) ترکیبیه از gamification و involvement. موضوعی که قطعیه اینه که گیمین، یه گیمه و نه گیمیفیکیشن. از نظر آوایی هم باحاله، البته تا جایی که مجبور نشم «نون» آخر رو محکم تلفظ کنم که مخاطبم «گیمینگ» نشنوه.

کار گیمین مدل کردن قسمتی از تجارت دنیای واقعی، در قالب یه بازی و مسابقه‌ی عجیبه! از این نظر میگم عجیب که شاید همچین کاری توی دانشگاه‌ها و اونم توی ایران کمتر انجام میشه. توضیح بیشتر درباره‌ی ساختار مسابقه، هم سخته و هم بی‌فایده. فقط همین قدر توضیح کافیه که گیمین سعی کرده مفهوم زنجیره‌ی تامین رو مدل کنه و با اضافه کردن جزئیاتی مثل مزایده، بانک، بیمه، حمل و نقل، انبار و … اون رو به واقعیت نزدیک کنه.

اما درمورد عجیب بودنش… اکثر مسابقات دانش‌آموزی و دانشجویی مسابقات کم‌تحرکین. بیشتر باید توی جزیره‌ی خودتون، پشت میز بشینید و احیانا با کمک هم‌تیمی‌هاتون، مسئله‌ای رو حل کنید، کد بزنید، چیزی بسازید یا کارای دیگه که نهایت تحرکش می‌تونه پرتاب یه هواپیمای مسخره‌ی دست‌ساخته‌ باشه. اما توی گیمین کمتر این ساختار جزیره‌ای وجود داره. تیم‌ها کاملا به هم مرتبطن و در طول بازی احتمالا کمترین کاری که انجام میدید، پشت میز نشستنه. به خاطر همینه که بهتره با کتونی توی گیمین شرکت کنید!

گیمین چقدر شبیه واقعیته؟

مثل خیلی از بازیای شبیه‌سازی دیگه، گیمین باید بتونه تعادل خودش بین واقعیت و بازی رو حفظ کنه. یه چیزی مثل فوتبال واقعی و fifa. گیمین نمی‌تونه فوکوس افراطی روی شبیه‌سازی بکنه چون ممکنه جذابیتشو از دست بده. گیمین نمیتونه همزمان حمل و نقل هوایی و دریایی رو با نسبت درست به بازی اضافه کنه؛ چون احتمالا کالاهایی که با حمل و نقل دریایی می‌فرستید، بعد از تموم شدن مسابقه به مقصد می‌رسه. پس توقع شبیه‌سازی بیش از حد به دنیای واقعی رو نداشته باشید. تو دنیای واقعی احتمالا میشه با کارایی مثل احتکار، دامپینگ، انحصار، رشوه، تبانی، رانت، کلاهبرداری و حتی دزدی(!) برنده شد؛ اما توی گیمین «خیلی» به اینا فکر نکنید.

چرا باید توی گیمین شرکت کرد/نکرد؟

اول این نکته رو بگم که فعلا گیمین برای صنایعیا در نظر گرفته شده؛ هرچند که بچه‌های رشته‌های دیگه مخصوصا مدیریت صنعتی هم میتونن در شرایط خاصی توش شرکت کنن.

باز هم این رو میگم که این نوشته، از دریچه‌ی نگاه یکی از اعضای کادر اجرایی گیمینه. راستی‌آزماییش به عهده خودتون!

۱

رقابت

قطعا یکی از مهمترین انگیزه‌ها برای هر بازی یا مسابقه‌ای می‌تونه همین رقابت باشه. اما توی گیمین همین موضوع هم برجسته‌تره. توی مسابقه‌های دیگه تمرکز اصلی، رقابت توی لیدربورد مسابقه‌س؛ اما توی گیمین هر معامله یه رقابت محسوب میشه. اینکه چطور بتونید با قیمت کمتری کالا رو بخرید و با قیمت بیشتری بفروشید. اینکه اجازه ندید رقبا با شرکای شما توی زنجیره ارتباط برقرار کنن و باعث آسیب به زنجیره‌تون بشن. اینکه توی مزایده‌ها بتونید برنده بشید و خیلی رقابت‌های دیگه.

۲

یادگیری

شاید هدف اصلی گیمین همین موضوع بوده. من احتمال میدم اون عبارت گیمیفیکیشن هم به خاطر همین توی اسم گیمین دیده میشه؛ هرچند که احتمالا game base learning منظور طراح‌های بازی بوده. ولی باز هم خود بازی احتمالا چیز جدیدی درباره‌ی زنجیره‌ی تامین به شما یاد نمیده. همونطور که احتمالا با fifa بازی کردن نمیتونید فوتبالیست خوبی بشید!

اما همه‌ی این‌ها دلیل نمیشه که چیزی یاد نگیرید. خود گیمین کارگاه‌هایی توی طول مسابقه برگزار میکنه که میتونن منبع خوبی واسه یادگیری باشن. هرچند که به نظر من کیفیت و کمیت کارگاه‌ها هنوز به حد کافی نیست. شاید اینجور یاد گرفتن، همون شیوه‌ی سنتی یادگیری مستقیم باشه و شبیه دروس دانشگاهی به نظر بیاد؛ اما نکته‌ی مهم اینه که چون کارگاه‌ها وسط راندها برگزار میشن، به خاطر درگیری و زمینه‌ی یادگیری ایجاد شده توی بازی، می‌تونن موثرتر باشن.

۳

نتورک

گیمین هم مثل هر رویداد دیگه‌ای می‌تونه جای خوبی واسه توسعه‌ی نتورک باشه. معمولا توی گیمین افراد از دانشگاه‌ها و شهرهای مختلفی میان. همون مذاکرات داخل بازی هم می‌تونه بهونه‌ی خوبی برای بازکردن سرِ صحبت باشه :دی. به‌علاوه با نماینده‌های اسپانسرهای مسابقه‌ هم -که در طول بازی توی سالنن- می‌تونید ارتباط برقرار کنید. خود بچه‌های صنایع شریف که توی کادر برگزاری مسابقه هستن هم گزینه‌های خوبی واسه ایجاد ارتباطن.

شاید یکی از نقاط ضعف گیمین این باشه که خیلی به این موضوع اهمیت نداده و تایم خاصی براش در نظر نگرفته. امیدوارم توی دوره‌های آینده اصلاح بشه اما در هر صورت شما بیخیال این موضوع نشید.

۴

تمرین استراتژی و تصمیم‌گیری

همون‌طور که قبلا گفتم، نباید انتظار داشته باشیم گیمین دقیقا عین دنیای واقعی باشه. به خاطر همین ممکنه گزینه‌های کمتری برای انتخاب استراتژی‌های کلان داشته باشیم. در هر صورت باز هم استراتژی‌های مختلفی رو می‌تونید توی بازی پی بگیرید؛ اما شاید در کل تاثیر خاصی در نتیجه‌ی گرفته شده نداشته باشه.

طبیعیه که توی همچین مسابقه‌ای، دائما باید در حال تصمیم‌گیری باشید. پیشنهاد خرید یا فروش با فلان قیمت رو قبول کنید؟ انبارتون رو بزرگتر کنید یا فعلا براتون کافیه؟ نیازه که کالاهاتون بیمه بشن؟ وام نیاز دارید؟ و خیلی تصمیمای دیگه.

تیم برگزاری مسابقه، سعی کردن با یه سری تغییر یهووی که توی روند بازی ایجاد می‌کنن، عدم قطعیت بیشتری توی استراتژی‌ها و تصمیمات تیم‌ها ایجاد کنن.یه جوری که باید تاثیرعوامل خارجی رو هم توی تصمیم‌هاتون لحاظ کنید. همین موضوع گیمین رو به دنیای واقعی هم نزدیک‌تر کرده.

۵

سایدافکت‌ها و …

اینکه این رو گذاشتم آخر، اصلا دلیل بر بی‌اهمیتیش نیست. دلیل اصلی این بود که به نظرم اونقدر سایدافکت‌های گیمین می‌تونن زیاد باشن که بهتره پایان باز رهاشون کنم!

اگر احیانا وسط مسابقه بیکار شدید، یه نگاهی به اینور و اونور بندازید. توی مذاکره‌ی تیم‌ها با همدیگه، صحبت هم‌تیمی‌ها، چونه زدن سر قیمت و چیزای دیگه، خیلی از موضوعات رو می‌تونید ببینید. شاید بارزترینش «زبان بدن» باشه. استایل، لحن صحبت، ولوم صدا و بقیه چیزای شرکت‌کننده‌ها موضوع جالبیه. حتی اینکه چی شد که فلان تیم تونست فلان کالا رو به قیمت بیشتری بفروشه، چرا فلان تیم نتونست سود خوبی از فروش داشته باشه، چرا فلان مذاکره‌کننده توی فلان مذاکره دست بالا رو داشت و چیزای دیگه، می‌تونن نشونه‌های خوبی از پدیده‌ها توی دنیای واقعی باشن.

درباره‌ی جایزه و چیزای دیگه…

فکر می‌کنم برای همچین مسابقه‌ای کم اهمیت‌ترین موضوع، بحث مالیه. ولی در مجموع اگه برنده بشید، احتمالا چند برابر مبلغی که برای ثبت‌نام تو مسابقه پرداختید، بهتون برمی‌گرده.

چیزای دیگه‌ای هم هست البته. شاید خوردنی‌های مسابقه هم بتونن شما رو تحریک کنن! کیفیت پذیرایی توی گیمین معمولا مناسبه؛ البته شما هم نباید خیلی سخت بگیرید و طعم‌های جدید رو هم امتحان کنید :دی. اگر مذاکره کننده‌ی خوبی باشید، احتمالا جنب و جوش زیادی هم خواهید داشت؛ می‌تونید به عنوان یه رویداد ورزشی هم به گیمین نگاه کنید!

---

در مجموع وقتی سیاه و سفید گیمین رو با هم نظر می‌گیرم، می‌تونم یه توصیه‌ی دوستانه بکنم: به نظر من اگر صنایعی هستید و می‌خواید در طول سال فقط تو یه مسابقه‌ی دانشجویی شرکت کنید، انتخابتون گیمین باشه. (خار تبلیغ)

چرا باید کادر برگزاری گیمین شد/نشد؟

چون جامعه‌ی هدف این قسمت از متن کوچیک و در دسترسه و از طرف دیگه متن داره زیادی طولانی میشه، ترجیح میدم زیاد درباره‌ش توضیح ندم. فقط یه جمله مثل بالا میگم: 
به نظر من اگر می‌خواید در طول سال فقط تو یه فعالیت دانشجویی کمک کنید، انتخابتون گیمین باشه. (خار تاثیرگذاری)

پایان‌بندی

گیمین قطعا اتفاق مهمیه. پیشرفت مسابقه در عرض ۲ سال تا این اندازه، مطمئنا دستاورد بزرگیه. اما هنوز مشکلات و ضعف‌هایی داره که یقینا بچه‌های برگزارکننده دنبال رفع اونان.

---

دختری با کفش‌های کتانی محصول سال ۱۳۷۷، فیلمی به کارگردانی رسول صدرعاملی است که با الهام از ماجرای شاهرخ و سمیه ساخته شد.